ตอนที่ 1
ที่ผักไห่ จังหวัดอยุธยา
เช้าตรู่วันนี้ ที่บ้านของนายพ่วง ดั้นนากับนางเจียน ดั้นนา ชาวนาผู้มีลูก 5 คน เป็นชายสี่และคนสุดท้องคือ แพน ดั้นนา เป็นลูกสาวคนเดียว ที่นอกคอกผิดพี่ชายทั้ง 4 คน
เช้านี้ ขณะที่พี่ชายทั้ง 4 บ้างเตรียมคราด เตรียมไถ และจูงควายสองตัวเตรียมลงนา แพนต้อนเป็ดลงคู แล้วหาเก็บผักบุ้งแถวนั้น นายพ่วงตะโกนถามว่า
"อีแพน ไม่ไปนากับพ่อล่ะ"
"ไม่...ฉันจะไปดูพวกที่มาจากกรุงเทพฯ"
"บ๊ะ อีนี่...ไปดูให้มันได้อะไรขึ้นมา ไปนายังได้ช่วยพ่อทำนั่นทำนี่บ้าง เอาแต่เที่ยวเล่นอีกหน่อยก็ไม่มีใครเขาเอาไปทำเมีย"
"ฉันไม่เอาคนแถวนี้ทำผัวหรอกพ่อ แล้วอย่าคิดว่าฉันจะอยู่บ้านนอกไปจนตาย อีกหน่อย...ฉันจะไปเป็นคนกรุงเทพฯ"
นางเจียนที่เตรียมหุงหาอาหารอยู่ในกระท่อม ได้ยินเสียงพ่อลูกตะโกนตอบโต้กันก็บ่นเสียงดังว่า "ดูพูดเข้า เดี๋ยวก็ตีให้หลังลายหรอก" แพนรีบเอาผักบุ้งที่เก็บได้ไปวางบอกแม่ว่าจะไปก่อนล่ะ
"เอ็งจะรีบไปไหนวะ อีแพน...อีลูกเวร..." นางเจียนมองหน้ากับนายพ่วงอย่างหนักใจ
ooooooo
ที่บ้านริมคลอง ที่ราศีให้ประภาน้องสาวที่ครองตัวเป็นโสดมาจนเลยวัย อยู่กับลูกสองคนคือเล็กหรือราวิน ลูกชายคนเดียว และเอียดหรือกษมาลูกสาวคนโตอยู่กันตามลำพัง
วันนี้เอียดเดินมาที่ริมตลิ่งเห็นดอกหญ้าริมคลองสีสวยเย็นตาจึงค่อยๆเดินไปเด็ด เอื้อมไปสุดแขนสุดตัว กำลังจะเด็ดดอกไม้ได้อยู่แล้ว แต่เสียหลักลื่นตกน้ำ เอียดกรีดร้องสุดเสียงอย่างตกใจ
โชคดีที่เทิน เวียงไทย ลูกชายของผู้ใหญ่เทียมว่ายน้ำเล่นอยู่แถวนั้น ว่ายเข้ามาช่วยพาเอียดขึ้นฝั่งอย่างทุลักทุเล เอียดสำลักน้ำเหนื่อยหอบ เทินเองที่นุ่งผ้าขาวม้าว่ายน้ำเล่นอยู่ก็เหนื่อยหอบไม่แพ้กัน
"เป็นยังไงบ้าง" เทินถามอย่างห่วงใย
"ไม่เป็นไรแล้ว ขอบใจมากนะ ถ้าไม่ได้เธอช่วย ฉันอาจจะจมน้ำไปแล้วก็ได้" เอียดพูดซื่อๆใสๆอย่างซึ้งใจที่เทินช่วยตนให้รอดตาย
ขณะนั้นเอง เล็กและประภาเดินอ้าวมาหน้าตาตื่น เล็กถามว่าเกิดอะไรขึ้น ใครทำอะไรพี่เอียด เมื่อเอียดเล่าให้ฟังว่าตนจะเก็บดอกไม้เกิดพลัดตกไปในน้ำ พอดี...เขามาช่วย เอียดมองไปทางเทิน
"ผมชื่อเทิน..."
"เราชื่อเล็กนะ เทินคงว่ายน้ำเก่ง ถึงได้ช่วยพี่เอียดได้" เล็กมองเทินอย่างชื่นชมต่างยิ้มให้กัน
ประภายังไม่หายตกใจ ตำหนิเอียดว่าถ้าไม่มีใครมาช่วยจะเป็นยังไง ต่อไปอย่ามาเล่นแถวนี้อีก ถ้าหนูเป็นอะไรขึ้นมาคุณพ่อคุณแม่จะเสียใจมากแค่ไหน เอียดขอโทษ สัญญาว่าต่อไปจะระวังให้มากกว่านี้
พอเห็นหลานสาวตาแดงๆ อย่างรู้สึกผิด ประภาก็หยุดตำหนิ ได้แต่มองอย่างอ่อนใจ
ส่วนเล็กชื่นชมเทินมาก ถึงขั้นเอ่ยปากว่าวันหลังมา สอนตนว่ายน้ำบ้าง เพราะตนยังว่ายน้ำไม่เป็นเลย เทินรับคำ ด้วยความเต็มใจ
ขณะนั้นเอง แพนที่จะมาดูคนกรุงเทพฯ เดินเข้ามา พูดกร่างขึ้นว่า
"ไม่เห็นเก่งเลย คนอะไร ว่ายน้ำก็ไม่เป็น...ตัวโตยังกะควาย"
ทุกคนตกใจกับความกร่างก้าวร้าวของแพน เล็กโกรธด่าว่า "หยาบคาย...ยายบ้านนอก" เลยถูกประภาตำหนิว่าไม่ควรดูถูกใครหมิ่นใครพล่อยๆเล็กเลยจ๋อยไป แพนแลบลิ้นใส่อย่างสะใจ
"หนูก็เหมือนกัน" ประภาหันมาทางแพน "ถ้าไม่อยากให้เขาว่า ก็ควรจะพูดเพราะๆ ลูกผู้หญิงพูดจาหยาบคาย กระโชก โฮกฮาก ไม่น่ารักเลยรู้ไหม"
แพนเถียงว่าก็มันว่าก่อน เทินเลยปรามว่า "แกมันก็น่าให้เขาว่า"
"ไอ้เทิน...มึง...ไอ้คนเอาหน้า พอได้ทีก็ทับถมกู" แพนแว้ดใส่เทิน
"พูดมึงกูอีกแล้วหยาบคายจัง ไม่สวยยังพูดไม่เพราะอีก สู้หญิงออนก็ไม่ได้" เล็กเบ้หน้าใส่
"อย่ามาว่ากูไม่สวยนะ ไอ้บ้า" แพนร้องไห้ฮือๆพยายามบีบน้ำตาออกมา เล็กมองอย่างไม่ชอบใจ
ooooooo
ที่กลางแม่น้ำ...บนเรือยนต์ที่กำลังแล่นมานั้น บนเรือมีคนนั่งอยู่ 4 คน
ที่นั่งมาในเรือมีชายใหญ่หรือ ม.ร.ว.ราชาณัต เทวพันธุ์ นั่งอยู่บนกราบเรือ ถัดไปคือหญิงออน หรือ ม.ร.ว.เนตรนภิส เทวพันธุ์ น้องสาวของชายใหญ่ นั่งอยู่กับหม่อมรัชนี ทั้งชายใหญ่และหญิงออนเป็นบุตรธิดาของ ม.จ.ทิฆัมพร เทวพันธุ์
"เล็ก...เล็ก ชายอยู่นี่ " ชายใหญ่เห็นคนบนฝั่งก็ดีใจร้องเรียก "หม่อมแม่ หญิงออน นั่นไงเล็กอยู่นั่น น้าภา เอียด ก็อยู่ด้วย"
เล็กมองมาเห็นชายใหญ่ก็ดีใจร้องตอบไป ชายใหญ่สั่งนายท้ายให้จอดเรือ นายท้ายค่อยๆเบนหัวเรือเข้าเทียบท่า หม่อมรัชนีจูงมือหญิงออนก้าวขึ้นจากเรือ
ประภาเดินเข้าไปไหว้หม่อมรัชนีอย่างนอบน้อม หม่อมรับไหว้ประภาและเด็กๆถามไถ่ยิ้มแย้มว่า อยู่กันสบายดีหรือเปล่า ประภาตอบอ่อนน้อมว่าสบายตามอัตภาพ ถามว่ากรุงเทพฯเป็นอย่างไรบ้าง
"ยังไม่สงบเลย พี่เลยพาหญิงออนกับชายใหญ่มาฝาก ให้เธอดูแล"
"เมื่อคืนวานเรือบินก็มาทิ้งระเบิดอีก ใกล้บ้านเราด้วย หญิงกลั๊ว...กลัว เร่งหม่อมแม่ให้พามาเร็วๆ" หญิงออนทำหน้าสยอง แล้วหันมาทางเอียดถามว่าเป็นอย่างไรบ้าง คิดถึงจัง
"พี่ก็คิดถึงหญิงออน" เอียดตอบยิ้มอย่างดีใจ
แพนยืนมองคนโน้นคนนี้ที่มาจากกรุงเทพฯอย่างสนใจ พอได้ยินเอียดเรียก "หญิงออน" เท่านั้น สีหน้าก็เปลี่ยนเป็นมองอย่างไม่ชอบใจ แต่หญิงออนหันมาเห็นแพนก็ยิ้มให้อย่างมีไมตรี
ooooooo
อยู่ปากไห่ได้ระยะหนึ่ง หญิงออนเขียนจดหมายถึงท่านพ่อ คือ ม.จ.ฑิฆัมพร ที่วังสวนทิพย์เล่าอย่างสนุกสนานว่า
"ทูลท่านพ่อที่เคารพอย่างสูง...หญิงถึงโรงเรียนแล้ว คิดถึงท่านพ่อเหลือเกิน ท่านพ่อคะไม่ต้องเป็นห่วงหญิงนะคะ หญิงอยู่ที่นี่ หญิงไม่เหงาหรอกค่ะ หญิงมีเพื่อนๆหลายคน เพื่อนใหม่ของหญิงคนหนึ่งชื่อ เทิน เขาว่ายน้ำเก่งมากค่ะ แต่เทินบอกว่า มีคนที่ว่ายน้ำเก่งกว่าอีกค่ะ เขาเป็นเพื่อนของเทิน เขาชื่อแพนค่ะท่านพ่อ..."
แต่แพนที่หญิงออนเขียนเล่ามาในจดหมายนั้น ไม่ได้มีความรู้สึกดีต่อหญิงออนเลย
วันนี้ ขณะเดินเก็บผักบุ้งมาตามทางเดินแถวทุ่งนากับเทินนั้น แพนบ่นกระฟัดกระเฟียดว่า "เกลียดหญิงออนชะมัด" เทินถามว่าไปเกลียดเขาเรื่องอะไร ไม่เห็นเขาทำอะไรให้เลย
"ไอ้เล็กมันว่าหญิงออนสวยกว่าฉัน ใครๆก็ว่าหญิงออน สวย น่ารัก ไอ้เล็กก็ชอบเอาฉันไปเปรียบเทียบกับหญิงออน"
เทินดักคอว่าอิจฉาเขาใช่ไหม แพนเถียงคอเป็นเอ็นว่าไม่ได้อิจฉา แต่เกลียดมัน ถามอย่างไม่พอใจว่า ได้ยินไหมว่าเกลียดมัน แล้วสาธยายต่อไปว่า
"ดูสิ มันอายุเท่าฉัน มันเรียนอยู่ ม.1 เหมือนแก แต่ฉันเรียนแค่ ป.3 จบ ป.4 แม่คงให้ฉันออกมาเลี้ยงควาย อีกหน่อยก็คงให้เอาผัว"
เทินฟังแล้วมองแพนอย่างอ่อนใจ พอดีเห็นหญิงออน เอียด ชายใหญ่ และเล็กเดินมาตามคันนา แพนมองอย่างไม่พอใจ พอหญิงออนถามว่า "เธอทำอะไรน่ะ" แทนที่จะตอบดีๆแพนกลับมองหญิงออนแต่หัวจดเท้าแถมแลบลิ้นยาวแพล็บๆตวัดเหมือนลิ้นกบ พริบตานั้นแพนถ่มน้ำลายกระเซ็นถูกหน้าหญิงออนจนทุกคนมองตะลึง หญิงออนหลบไปปะทะเล็ก ดีแต่เล็กประคองไว้ทัน เลยหันมาเอ็ดแพน
"เรื่องอะไรต้องมาถ่มน้ำลายรดหญิงออนด้วย...เทิน ทำไมเพื่อนนายถึงได้เลวไพร่ไม่มีสมบัติผู้ดีอย่างนี้ พ่อแม่ไม่สั่งไม่สอนรึไง อี...อี...อีเด็กท้องนา"
"คำก็เด็กท้องนา สองคำก็เด็กบ้านนอก...นี่แน่ะ!" แพนผลักอกเล็กตกคันนาเปื้อนโคลนเลอะเทอะไปหมดซ้ำยังยื่นหน้าไปหัวเราะใส่ก่อนวิ่งหนีไป ไม่วายหันมาแลบลิ้นยกเท้าใส่หญิงออนที่กำลังตกใจด้วย
เอียดช่วยดึงเล็กขึ้นจากโคลนถามว่าเจ็บไหม เล็กบอกว่าไม่เจ็บตัวแต่เจ็บใจ พูดอย่างหมายมาดว่า "คอยดูนะ เล็กจะไม่มีวันญาติดีกับมันเลย คอยดู๊!"
เทินโกรธแทนทุกคนไปด้วย เขาวิ่งตามแพนไปหมายจะสั่งสอน
ooooooo
พอไล่กวดไปทัน เทินกระชากแขนแพนด้วยความโกรธถามว่าไปถุยน้ำลายรดหน้าเขาทำไม ทำให้เขาดูถูก คนบ้านนอกอย่างเรารู้ไหม ได้ยินไหมที่เขาด่าว่าเลว ไพร่นะ พูดพลางเทินทุบแขนแพน
แพนร้องกรี๊ดด่าเทินว่า "มึงมาตีกูทำไมกูไปทำอะไรให้มึง"
เทินบอกว่าแค่นี้ยังไม่พอเดี๋ยวจะลากไปให้แม่เจียนตีอีกคน ว่าพลางตีแขนแพนอีก
"แกน่ะชักจะเอาใหญ่แล้ว นี่แน่ะ...นี่แน่ะ ทีนี้จะเที่ยวพาลเกเรอีกไหม จะถ่มน้ำลายรดใครๆอีกไหม จะแลบลิ้นปลิ้นตาให้เขาอีกไหม"
แพนด่าเทินว่าเห็นพวกนั้นดีกว่าตน ตะเบ็งให้เทินปล่อย เทินไม่ปล่อยขู่ว่าถ้าไม่หยุดตะเบ็งจะลากไปให้แม่เจียนตีซ้ำ แพนเลยยอมสงบ เทินยืนหอบแฮกๆกับฤทธิ์เดชของแพนในขณะที่พวกชายใหญ่ เล็ก หญิงออน และเอียดยืนมองอยู่ไม่ไกล ชายใหญ่มองแพนอย่างสงสาร เห็นใจ
เมื่อกลับไปบ้านพัก ชายใหญ่ที่ชอบวาดรูปก็วาดรูปเด็กหญิงหน้าคล้ายแพนกำลังขี่ควายไปตามท้องนา เล็กมาดู ชายใหญ่ถามว่าใครเอย เล็กทายว่าเป็นเด็กผู้หญิง ชายใหญ่บอกว่าถูก แต่ต้องให้ถูกกว่านี้ว่าเด็กผู้หญิงคนนี้ชื่ออะไร ต้องทายอีกว่าชายใหญ่ตั้งใจวาดใคร เล็กบอกว่าไม่รู้สิ ชายใหญ่เลยหันไปทางเทินเชิงถาม เทินส่ายหน้าอีกคน
"อันที่จริงไม่มีแพนเสียคน ก็หมดสนุกเหมือนกันนะ" ชายใหญ่เปลี่ยนเรื่อง เทินบอกว่าแพนไม่ค่อยสบายแม่เจียนเลยไม่ให้ไปไหน ชายใหญ่ชวนไปเยี่ยมแพนกัน หญิงออนกลัวถูกถ่มน้ำลายใส่อีก
"ไม่หรอก เขาถูกเทินตีขนาดนั้น คงสำนึกผิดแล้วล่ะ" ออนมั่นใจ แต่เล็กเบ้ปากทำนองว่าไม่มีทาง!
ooooooo
ครู่ใหญ่ต่อมาทั้งหมดก็พากันไปที่กระท่อมของแพน แม่เจียนออกมาบอกว่าแพนไม่สบายกำลังนอนอยู่ แต่ก็เชิญทุกคนเข้าไปในกระท่อม พูดออกตัวว่าอย่าถือสาเลยบ้านคนยากคนจนก็เป็นอย่างนี้แหละ
พอเจียนเดินนำพวกชายใหญ่เข้าไป เห็นแพนทำเป็นนอนหน้าจ๋อยๆอยู่ พอชายใหญ่ถามว่าไม่สบายเป็นมากไหม ก็ถูกตอบกวนประสาทมาว่ายังไม่ตายง่ายๆหรอก เทินเลยปรามว่าเขาอุตส่าห์มีน้ำใจมาเยี่ยมกัน แพนกลับตอบสะบัดว่า "ใครใช้ล่ะ"
"ถ้างั้น เราก็กลับกันเถอะ จะได้ไปเล่นน้ำกัน" เอียดชวน ทุกคนขยับจะลุก แพนร้องขึ้นขอไปเล่นด้วยคน "ได้ ถ้าเธอจะไม่ทำตัวเกเรอีก" เอียดมีข้อแม้
แพนทำหน้างอขึ้นมาอีก หันไปเห็นรูปภาพที่มือชายใหญ่ก็ดึงมาอย่างแรงถามว่ารูปใครสวยจัง ชายใหญ่ยังใจเย็นบอกว่าให้ดูดีๆสิ
"จะไปรู้ได้ยังไง ดูสิเลอะเทอะเหมือนยุงตีกัน"
"นี่เหรอยุงตีกัน" ชายใหญ่ชักฉุน "เห็นไหม นี่โรงนา นี่ควายแล้วนี่ก็เธอยังไงล่ะ"
พอรู้ว่าเป็นตัวเองแพนชมว่าสวยจัง สวยที่สุดเลย ถูกเล็กขัดคอว่าสวยยังไงก็แค่เด็กเลี้ยงควาย แพนสวนไปทันทีว่า"ก็ยังดีกว่าคนว่ายน้ำไม่เป็น"
หญิงออนเห็นทั้งสองเหมือนขมิ้นกับปูนเจอกันทีไรได้ทะเลาะโต้เถียงกันทุกทีเลยหย่าศึกบอกให้พอได้แล้วพลางชวนแพนไปเล่นน้ำด้วยกัน พูดเอาใจว่าแพนจะได้สอนให้ตนว่ายน้ำด้วยไงล่ะ แพนยิ้มดีใจที่มีคนเห็นคุณค่าตัวเอง บรรยากาศเลยผ่อนคลายลง
ooooooo
พอไปที่ท่าน้ำบ้านเล็ก แพนกับเทินกระโดดน้ำก่อน ทั้งคู่ดำผุดดำว่ายแข่งกันอย่างสนุกสนาน ชายใหญ่เอาพวงมาลัยมาให้หญิงออนหัดว่ายน้ำย้ำว่าให้ว่ายใกล้ๆก่อน แล้วชายใหญ่ก็ไปนั่งรวมกลุ่มอยู่กับเล็กและเอียด
ครู่หนึ่งแพนกับเทินว่ายน้ำกลับมา หญิงออนใส่ พวงมาลัยเรียบร้อยแล้ว บอกแพนให้สอนตนว่ายน้ำบ้างอยากเก่งเหมือนแพนจัง แพนตอบอย่างเสียไม่ได้ว่า มาสิจะสอนให้ พอหญิงออนลงน้ำมีพวงมาลัยสวมที่อก แพนก็ลากหญิงออนออกไป
"อย่าให้ไปไกลๆนะ" เล็กเตือนอย่างเป็นห่วง เทินบอกเล็กว่าแพนว่ายน้ำเก่งเป็นปลา ช่วยหญิงออนได้อยู่แล้ว เล็กท้วงติงว่า "แต่หญิงออนเพิ่งหัดว่ายน้ำใหม่ๆ น่าจะอยู่ตื้นๆ"
ชายใหญ่เองก็เห็นว่าไม่เป็นไรพวกเราอยู่แถวนี้เทินก็ว่ายน้ำเก่งเกิดอะไรขึ้นก็คงช่วยได้ เทินยิ้มรับหันไปชวนเอียดลงว่ายน้ำบ้าง เอียดไม่กล้า
แพนดึงพวงมาลัยหญิงออนห่างจากฝั่งไปทั้งเคี่ยวเข็ญทั้งดึงเองลากไปถึงกลางแม่น้ำดุหญิงออนว่าอย่าลอยคออยู่เฉยๆ แบบนี้เมื่อไหร่จะเป็นล่ะ หญิงออนเห็นท่าทางและน้ำเสียงของแพนก็พูดอย่างไม่สบายใจว่า
"แพน เธอเต็มใจหัดให้ฉันหรือเปล่า ถ้าไม่เต็มใจไม่ต้องก็ได้นะ ฉันจะให้เทินสอนให้" เลยถูกแพนหาว่าอยากให้เทินสอนให้ใช่ไหมอย่าหาเรื่องกันเลย
หญิงออนเสียงอ่อยๆว่า นึกว่าแพนไม่พอใจจะให้เทินสอนให้เพราะเทินเขาก็เก่ง แพนเลยตะเพิดว่าไปเลย ทำให้หญิงออนโมโหขึ้นมาเลยหมุนตัวกลับ พวงมาลัยไปชนอกแพนเข้า แพนร้องกรี๊ดสุดเสียงราวกับเจ็บเจียนตาย ทุกคนตกใจ หญิงออนหันมองงงๆ ส่วนประภารีบเดินมาถามว่าอะไรกัน
แพนเห็นทุกคนสนใจก็ยิ่งแกล้งทำตัวงอร้องเสียงดังกว่าเก่า เทินเข้าไปช่วยลากหญิงออนเข้าฝั่ง
พอมาถึงท่าน้ำ แพนบีบน้ำตาร้องไห้ฮือๆจนประภาเข้ามาถามว่าใครทำอะไรหรือ แพนฟ้องว่าหญิงออนทำตน เอาพวงมาลัยกระแทกหน้าอกตนเพราะหญิงออนโกรธตนหาว่าไม่หัดว่ายน้ำให้ แล้วร้องโอดโอยอย่างเจ็บปวด
เมื่อแพนฟ้องเช่นนั้น ประภาจึงหันไปถามหญิงออน ว่าทำไมทำแบบนั้น หญิงออนปฏิเสธว่าตนไม่ได้ทำ แพนแผดเสียงใส่ว่า
"โกหก แกมาทำฉัน แกจงใจทำฉัน แกอาฆาตฉันน่ะสิ นังหญิงออน"
ประภาปรามว่าให้พูดเพราะๆ ถ้าอยากคบกันก็ต้องพูดเพราะๆ แพนเลยลดเสียงลงแต่ยังบีบน้ำตาฟ้องว่าหญิงออน ทำตนจริงๆ
เมื่อประภาหันมาถามหญิงออนว่าทำแพนใช่ไหม ถ้าทำก็ควรจะสารภาพ ถามว่าหญิงออนโกรธแพนเรื่องอะไร ทำให้หญิงออนเสียใจร้องไห้ออกมายืนยันว่าตนไม่ได้ทำ ประภา ต้องเสียงอ่อนลงว่าไม่ได้ทำก็ไม่ได้ทำ ปลอบทั้งหญิงออนและแพนบอกว่าเดี๋ยวจะพาไปทายาให้แล้วประคองแพนไป
หญิงออนหน้าจ๋อย ทุกคนมองอย่างเห็นใจ เล็กโกรธแพนพูดอย่างหมั่นไส้ว่า
"เล็กไม่เชื่อหรอกนะว่าแพนจะเจ็บจริง เล็กเห็นกับตาว่าเขาแกล้งเจ็บ โดนแค่นิดเดียวทำเป“นร้องห่มร้องไห้ ร้าย ที่สุดเลย"
ooooooo
จนกลางคืน ประภานั่งอ่านหนังสือใต้แสงตะเกียง หญิงออนนอนอยู่ในมุ้ง ครู่หนึ่งเป”ดมุ้งออกมาบอกว่านอน ไม่หลับ คลานออกมาโอบเอวประภาร้องไห้บอกว่ารู้ว่าน้าประภาโกรธหญิงเรื่องเมื่อเย็นนี้ รู้ว่าน้าประภาไม่เชื่อว่าหญิงไม่ได้แกล้งแพน
"เหลวไหล น้าจะโกรธหญิงทำไม โธ่เอ๊ย...น้าลืมไปแล้ว ด้วยซ้ำ แล้วน้าก็ไม่ได้โกรธหญิงด้วย" ประภาก้มหอมแก้มหญิงออนปลอบ "หญิงจำไว้นะ น้ารักหญิง น้าจะโกรธหญิงได้ยังไง อีกอย่าง น้าไม่มีวันโกรธหญิงเพราะแพนหรอกจ้ะ น้ารู้ดีว่าแพนเป“นใคร หญิงเป“นใคร หญิงไม่ต้องคิดมากนะ น้าเชื่อว่าหญิงไม่ได้ตั้งใจ มันเป“นอุบัติเหตุ"
"หญิงรักน้าประภาค่ะ" หญิงออนยิ้มออกมาทั้งน้ำตา หอมแก้มน้าประภาทีหนึ่ง น้าหลานกอดกันอย่างอบอุ่นทะนุถนอม
ooooooo
วันนี้ ประภาพาหลานๆไปปูเสื่อนั่งพักผ่อนและทานของว่างกันที่ริมบึงบัว หญิงออนกับเอียดแต่งตัวสวย ใส่หมวกเดินไปเก็บดอกไม้ริมตลิ่งกันประสาผู้หญิง ส่วนเทินกับเล็กพากันปีนต้นไม้เล่นประสาผู้ชาย
แพนมาถึงก็เรียกร้องความสนใจทันที เดินไปที่เรือสำปั้นลำหนึ่งผูกอยู่กับต้นไม้ แก้เชือกเรือร้องชวนเสียงดัง
"ใครจะลงเรือกะฉันมั่ง"
เทินกับเล็กป•นลงจากต้นไม้วิ่งแข่งกันไปที่เรือ ชายใหญ่ เดินตามไปด้วย เทินกระโดดไปที่หัวเรือ แต่เล็กกับชายใหญ่ ยังละล้าละลัง แพนเย้ยว่าแค่นี้กลัวด้วยหรือ ไม่เก่งจริงนี่ ชายใหญ่ จึงก้าวลงไปนั่งในเรือ ส่วนเล็กเดินไปที่ตลิ่งเอามือช้อนลูกอ๊อดเล่น ชายใหญ่ถามว่าลูกกบตัวนี้ชื่ออ๊อดหรือเปล่า
เล็กถามว่าอ๊อดอะไร ชายใหญ่เลยท่องบทเรียนตอนอยู่ชั้นประถมให้ฟัง เล็กเลยร้องอ๋อว่า จำได้ ท่องอย่างจำได้ ขึ้นใจ
"ยังมีสระแห่งหนึ่ง ไม่สู้จะกว้างใหญ่นัก...น้ำในสระเป“นระลอกน้อยๆ ทยอยเข้ากระทบฝั่ง" ท่องแล้วหันไปบอกแพน "แพนต่อได้ไหม เธอเรียนชั้นประถมนี่"
แพนพาลว่าอ๊อดแอ๊ดอะไรไม่รู้จัก พอเล็กถามว่าไม่ได้ เรียนหรือ แล้วเรียนอะไรล่ะ หรือว่าเรียนเรื่องป้ากะปู่กู้อีจู้ ป้าดูปู่กู้อีจู้ พูดแล้วหัวเราะเสียงดัง ชายใหญ่หัวเราะบ้าง
แพนรู้สึกเสียหน้ามากที่ถูกหัวเราะเรื่องปมด้อยตัวเอง กระโดดขึ้นไปใช้ไม้พายฟาดหัวเล็กอย่างแรงจนเล็กร้องลั่น เอมซึ่งเป“นคนใช้เก่าแก่ร้องอย่างตกใจ บอกประภาให้เอาแพนเข้าคุกไปเลยปล่อยให้รังแกทำไม ยุให้เล็กชกเลย เล็กกำลังโกรธเลยซัดหมัดเข้าหน้าแพนอย่างแรง
"เล็ก ทำไมทำอย่างนั้น" ประภาตกใจ ส่วนแพนร้องไห้ลั่นแล้วพุ่งเข้าผลักเล็กตกน้ำ เอียดกับหญิงออนที่เดินเก็บดอกไม้ อยู่วิ่งเข้ามาด้วยความตกใจ
เล็กว่ายน้ำไม่เป“น พอตกน้ำก็ทะลึ่งพรวดแล้วจมทะลึ่งพรวดขึ้นมาอีก เทินรีบส่งมือให้
"เกาะมือผมไว้ ไม่เป“นไรหรอก ผมอยู่นี่" พอเล็กจับมือ เทินก็ช่วยดึงขึ้นฝั่ง แพนมองอย่างโกรธจัด ในขณะที่ประภากับเอมตกใจจนพูดไม่ออก
ooooooo
เมื่อพากันขึ้นมาอยู่บนฝั่งริมบึงบัว ประภาถามแพนว่าทำไมทำอย่างนี้ แพนฟ้องว่าเล็กมาว่าตนก่อนว่าตนไม่เคยเรียนหนังสือเรื่องลูกกบชื่ออ๊อด เล็กยังไม่หายโกรธชี้หน้าแพนพูดอย่างผูกใจเจ็บ
"คอยดูนะ ฉันจะเกลียดแกจนวันตาย ทุกคนเป“นพยานด้วย เล็กเกลียดมัน ตั้งแต่เกิดมาเล็กไม่เคยเกลียดใครเท่ามันเลย อีคนบ้านนอก"
"น้าบอกแล้วไม่ใช่เหรอว่าไม่ให้ล้อแพน คนที่ชอบทำให้คนอื่นเจ็บปวดโกรธแค้นแล้วถือเอาเป“นเรื่องสนุก เป“นคนไม่ดีเลย ได้ยินไหมเล็ก ทำไมช่างสอนยากสอนเย็น ดีแล้วล่ะเราว่าเขาได้เขาก็ทำเราได้เหมือนกัน" ประภาสอนหลานอย่างไม่เข้าใครออกใคร
"น้าประภาเข้าข้างคนอื่น" เล็กกัดริมฝ•ปากกำหมัดด้วยความเสียใจแล้วเดินหนีไป
แพนร้องไห้ฮือๆออกมาอีกประภามองแพนด้วยความสงสาร และทันใดนั้น พี่ชายของแพนก็วิ่งหน้าตาตื่นเข้ามาน้ำตาอาบหน้าบอกแพนว่าให้กลับบ้านเดี๋ยวนี้ ประภาถามว่ามีอะไรหรือ ใจเย็นๆ
"แม่...แม่ถูกงูเห่ากัดตายที่ท้ายทุ่ง"
"แม่..." แพนร้องสุดเสียง ทุกคนตกใจกับข่าวร้ายนี้
ooooooo
แพนวิ่งไปถึงเห็นพ่อกับพี่ชายทั้งสี่คนกอดร่างของแม่ร้องไห้กันระงม แพนโผเข้ากอดร่างแม่ร้องไห้ สะอึกสะอื้น พ่วงคร่ำครวญว่า
"แม่เจียนตายเพราะลูกแท้ๆ ผู้ใหญ่ อีแพนมันหายไปตั้งแต่เช้า แม่มันก็เที่ยวตามหา"
ผู้ใหญ่เทียบถามเทินที่เป“นลูกชายว่าไปไหนกันมา เทินบอกว่าไปเล่นที่บึง เทียบหันไปปลอบพ่วงว่าให้หักอกหักใจเสียบ้างเถอะ เพราะเจียนก็ไปสบายแล้ว
ขณะนั้น ประภา เอม เดินนำชายใหญ่ เอียด และหญิงออนเข้ามา ประภาเข้าไปแสดงความเสียใจกับพ่วง บอกว่าถ้ามีอะไรที่ตนพอช่วยได้ก็ขอให้บอก พ่วงยกมือไหว้ขอบ
พระคุณ ส่วนผู้ใหญ่เทียบเดินเข้าไปบอกแพนว่าไปอยู่ที่บ้านตนก่อนก็ได้
"ไม่ ฉันอยู่กับแม่ แม่ตายเพราะฉันแท้ๆ" แพนร้องไห้ สะอึกสะอื้นน่าเวทนา ประภาน้ำตาคลอด้วยความสงสาร ส่วนหญิงออนมองแพนอย่างเห็นใจที่ต้องมาสูญเสียแม่ไป
ooooooo
ผ่านไปจนถึงฤดูเก็บเกี่ยวแล้ว หญิงออนเขียนจดหมายไปเล่าให้ท่านพ่อฟังว่า
"หญิงอยู่ผักไห่แค่ไม่ถึงป• มีเรื่องราวเกิดขึ้นมากมายเลยค่ะท่านพ่อ...ท่านพ่อจำแพนที่หญิงเคยเล่าให้ฟังได้ไหมคะ หญิงรู้สึกว่าหญิงโชคดีกว่าแพนตั้งมากมาย ที่ได้เกิดมาเป“นลูกท่านพ่อ ตั้งแต่แม่แพนตาย แพนลำบากมากขึ้นค่ะ พ่อเขาแต่งงานใหม่ แพนเขาถูกใช้ให้ทำงานอย่างหนักทุกวันเลยค่ะ จนแทบไม่มีเวลามาเล่นกับพวกเราเหมือนเดิม..."
"ทำงานหนัก" ที่หญิงออนเขียนเล่าแก่ท่านพ่อคือ แพนต้องเลี้ยงเปิด หาบน้ำ ทำทุกอย่างในบ้าน ในขณะที่ทองคำเมียใหม่ของพ่อเอาแต่นั่งบีบนวดให้ผัวอย่างเอาใจ แพนทำงานไปก็ค้อนไปอย่างไม่พอใจ
วันนี้ ขณะที่แพนกำลังเลี้ยงเปิดที่ทุ่งนาแถวกระท่อม ก็ถูกทองคำตามมาจิกให้ไปหุงหาข้าวปลา เพราะตนกับพ่อหิวแล้ว แพนอ้างว่าเลี้ยงเปิดอยู่ ตัวเองเป็นเมียพ่อก็ต้องทำเองไม่มีมือรึไง
ทองคำหาว่าแพนย้อน ด่าไปถึงแม่ว่า "แม่แกไม่สั่งไม่สอนรึไง"
"อย่ามาลามปามถึงแม่กูนะอีทองคำ" แพนโกรธเลือดขึ้นหน้า ถูกทองคำชี้หน้าว่ากล้าขึ้นอีกับตน ด่าแพนว่า "อีเด็กเหลือขอ" ด่าเสร็จก็หันหลังเดินกลับ
แพนหันรีหันขวางก่อนหยิบดินเหนียวปั้นเป็นก้อนเขวี้ยงใส่หลังทองคำอย่างแรง ทองคำหันมาอย่างโกรธจัด ด่าแพน แล้วคว้าไม้พรวดเข้ามาตีไม่ยั้ง แพนฮึดสู้เลยยื้อยุดกันไปมา
เสียงเอะอะโวยวายทำให้พ่วงได้ยินวิ่งเข้ามาเห็นแพนถีบทองคำกระเด็นพอดี พ่วงพุ่งเข้าไปประคองทองคำที่กุมท้องหน้านิ่ว มีเลือดไหลออกมาตามหว่างขา พ่วงตกใจ ทองคำร้องครวญคราง
แพนยืนตะลึง คาดไม่ถึงว่าเรื่องจะร้ายแรงถึงขนาดนี้
ผลคือ แพนถูกพ่วงใช้ไม้เรียวหวดไม่ยั้ง แม้จะโดนตีอย่างหนักแต่ไม่มีเสียงร้องจากแพนแม้แต่แอะเดียว มีแต่ร่างที่บิดไปมาด้วยความเจ็บทุกครั้งที่ไม้เรียวหวดลงบนร่าง ซ้ำยังถูกพ่อด่าลั่น
"อีกลูกสารเลว เลี้ยงเสียข้าวสุก ทำไมมึงถึงได้ดื้อด้านอย่างนี้ นี่แน่ะๆๆ"
แพนย้อนถามพ่ออย่างน้อยใจว่า พ่ออยากเห็นทองคำดีกว่าลูกตัวเองทำไม พ่วงแก้ต่างให้ทองคำว่าเขามาอยู่ด้วยทำงานสารพัด "ยังไงเขาก็เป็นเมียกู แกต้องเคารพนับถือเขา"
แพนเถียงว่าทองคำมาแย่งพ่อไปตนเกลียดมัน เลยถูกพ่วงเหวี่ยงเท้าเข้าที่ท้องแพนจนจุกตัวงอ แพนตัดพ้อต่อว่าพ่อ ที่ทำกับตนอย่างนี้ เมื่อก่อนไม่เคยเตะไม่เคยตีตนเลย ถามว่าไม่รักตนไม่สงสารตนแล้วหรือ คำอ้อนวอนตัดพ้อต่อว่าของแพนไม่ได้ทำให้จิตใจของพ่วงอ่อนโยนลงเลย กลับด่าแพนว่า
"ก็มึงมันคนดีนักนี่อีแพน ถ้ามึงดีใครเขาจะเฆี่ยนตี แต่นี่มึงมันเลว กูถึงได้เตะมึงตีมึง"
"พ่อพูดกับหนูดีๆก็ได้ ถ้าพ่อเป็นคนใช้หนู หนูจะทำให้ทุกอย่าง แต่นี่พ่อให้อีทองคำจิกหัวใช้หนู หนูไม่ทำหรอกพ่อ เป็นตายยังไงหนูก็ไม่ทำ หนูเกลียดมัน!"
แพนทั้งว่าทั้งจ้องหน้าพ่ออย่างไม่ยอมแพ้ พ่วงโมโหฮึดฮัดจับแพนมัดไว้ที่หน้าบ้าน แพนไม่ขัดขืน ยืนร้องไห้อย่างน่าเวทนาอยู่ตรงนั้น
ooooooo
จนกระทั่งเช้าวันรุ่งขึ้น แพนนอนหลับอยู่ที่เสาหน้าบ้าน เทินเดินมาเขย่าเบาๆ ถามว่าเจ็บมากไหม แพนพูดอย่างไม่หายน้อยใจเสียใจว่า เจ็บกายไม่เท่าไหร่ แต่เจ็บใจมากกว่าที่พ่อเห็นอีทองคำดีกว่าตน เทินรีบแก้มัดให้แพน
ส่วนพ่วงยืนคุยอยู่กับผู้ใหญ่เทียบไม่ห่างนัก ผู้ใหญ่ขอว่าจะด่าจะว่ายังไงก็อย่าถึงเฆี่ยนตีเป็นวัวเป็นควายเลยสงสารเด็กมัน ถึงตีให้ตายก็ตายเปล่า เพราะพ่วงเป็นพ่อก็น่าจะรู้จักสันดานแพนดี
พ่วงยังพูดอย่างแค้นใจว่าแพนถีบท้องทองคำจนแท้งลูก ด่าแพนว่า "มันฆ่าน้องมันนะผู้ใหญ่"
"ถึงยังไง ข้าก็ไม่เห็นด้วยหรอกที่แกจะทำโทษมันหนักขนาดนี้ เด็กในท้องมันก็ตายไปแล้วนะ ถึงเอ็งฆ่าอีแพนให้ตายไปอีกคน ลูกนังทองคำก็ไม่ฟื้นขึ้นมาหรอก" ผู้ใหญ่พูดกับพ่วง พอดีทองคำเดินโซซัดโซเซซมซานออกจากกระท่อม ผู้ใหญ่เลยจงใจพูดเสียงดังให้เข้าหูว่า
"ฝากไปถึงนังทองคำด้วยว่า ไอ้การเป็นแม่เลี้ยงเขาน่ะลำบาก ต้องรู้จักอดทนหนักเอาเบาสู้ เอาอกเอาใจลูกเลี้ยงเหมือนเอาอกเอาใจลูกตัวเอง มนุษย์เราน่ะ ไม่ใช่รู้จักรักแต่ลูกตัวเอง ลูกคนอื่นก็ต้องรักเหมือนกัน"
เทินแก้มัดแพนเสร็จพอดี พอหลุดจากพันธนาการ แพนวิ่งเตลิดออกไป เทินตะโกนถามว่าจะไปไหน แพนตะโกนตอบอย่างเด็ดเดี่ยวว่า
"ไปไหนก็ได้ ฉันไม่อยู่บ้านนี้แล้ว"
ผู้ใหญ่เทียบกับพ่วงมองตามแพนไปอย่างเป็นห่วง ในขณะที่ทองคำมองตามอย่างสาสมแก่ใจ
ooooooo
วันนี้เป็นวันที่ทุกคนที่บ้านเล็กดีใจเป็นที่สุด เพราะขณะที่ประภากับเอมคนใช้เก่าแก่ของโภคาพ่อของเล็กกับเอียดกำลังล้างผักเตรียมทำอาหารนั้น เอียดในชุดนักเรียนวิ่งเข้ามาบอกว่า
"น้าจ๋า ข่าวดี สงครามเลิกแล้วจ้ะ" ประภาถามว่าเอียดได้ยินมาจากไหน "ครูที่โรงเรียนบอกค่ะ ที่โรงเรียนกำลังดีใจกันใหญ่ โอ๊ย เอียดดีใจจัง เราจะได้กลับบ้านกันเสียที"
หลังจากนั้น ทุกคนก็เตรียมตัวเดินทางกลับกรุงเทพฯ พวกเด็กๆต่างอาลัยอาวรณ์เพื่อนที่ผักไห่โดยเฉพาะเทินกับแพน
เทินมาส่งเพื่อนๆ แต่แพนไม่ได้มา เทินนั่งคุยกับเพื่อนๆที่ท่าน้ำ เล็กบอกว่าถ้าเทินไปกรุงเทพฯเมื่อไรต้องไปหาตนให้ได้ ชายใหญ่บอกให้ไปบ้านตนด้วย เทินถามว่าบ้านเล็กกับชายใหญ่ไกลกันไหม
"ไม่ไกลหรอก เทินไปอยู่กรุงเทพฯจริงๆก็คงไปถูก ฉันเองก็ไม่รู้จักทางเหมือนกัน พ่อกับแม่ไม่เคยปล่อยให้เราไปไหนๆตามลำพัง เราข้ามถนนเองก็ยังแทบไม่ได้" เอียดเล่าขำๆ
แม้จะไม่เคยไปกรุงเทพฯแต่เทินก็ยังบอกเอียดว่าจะให้เธอเกาะแขนตนข้ามถนนไปด้วยกัน ทำให้เอียดชื่นชมน้ำใจเทินมาก เล็กย้ำว่าเทินไปเรียนกรุงเทพฯเร็วๆและอย่าลืมไปหาตน
เทินบอกว่า พ่อบอกว่าต้องเรียนจบมัธยมที่นี่ก่อนถึงจะให้ไปอยู่กับหลวงลุง หญิงออนเสนออย่างเร่าร้อนว่าไปอยู่บ้านตนก็ได้ เพราะบ้านออกใหญ่โต
"ไม่ได้หรอก พ่อบอกว่าถึงเราจะเป็นคนบ้านนอก แต่เราก็ต้องรู้จักเกรงใจคนอื่น ยิ่งใครดีกับเรา เราก็ต้องยิ่งเกรงใจเขา" เทินเอ่ย หญิงออนบอกว่าพวกตนไม่เคยคิดว่าเทินกับแพนเป็นคนอื่น
"แพนน่าจะมาเจอพวกเราก่อนที่จะกลับนะ" ชายใหญ่บ่นอย่างเสียดาย
"มันหายไปหลายวันแล้ว ไม่รู้ว่าหลบไปอยู่ไหน" เทินบอกหน้าเศร้าๆ ทุกคนเลยพลอยเศร้าไปด้วย เพราะอย่างไรเสียก็ถือว่าแพนเป็นเพื่อนคนหนึ่ง เป็นเพื่อนที่น่าสงสารด้วย...
ooooooo
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น